82 વર્ષ પહેલા શિવના ગર્ભની સામે આવી હતી પશુપતિનાથની હજારો વર્ષ જૂની પ્રતિમા.

ભગવાનના ભગવાન મહાદેવ એટલે કે ભગવાન શિવનું મહાપર્વ, મહાશિવરાત્રી (મહાશિવરાત્રી 2022) આ વર્ષે 1 માર્ચ, 2022ને મંગળવારના રોજ છે. ફાલ્ગુન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશીના દિવસે ઉજવાતા આ તહેવાર પર આ વખતે પંચગ્રહી યોગ રચાઈ રહ્યો છે.

ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ દિવસે ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન થયા હતા, જેના કારણે દર વર્ષે આ તિથિએ ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીની પૂજા કરવામાં આવે છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે જો કોઈ ખાસ સંયોગમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવામાં આવે છે, તો વ્યક્તિની દરેક મનોકામના પૂર્ણ થવાની સાથે તેમના પર ભોલેનાથની વિશેષ કૃપા વરસે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મહાશિવરાત્રીના દિવસે પૂજા કરવાથી વિશેષ ફળ મળે છે.

જ્યોતિષ શાસ્ત્રના નિષ્ણાતોના મતે, મહાશિવરાત્રી 2022 ના રોજ, ધનિષ્ઠ નક્ષત્રમાં પરિધ યોગ હશે. જે પછી એટલે કે ધનિષ્ઠા પછી શતભિષા નક્ષત્ર આવશે. આ ઉપરાંત પરિધ યોગ અને શિવ યોગ પણ થશે. માન્યતા અનુસાર, આ યોગો શત્રુઓ પર વિજય મેળવવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ સાથે એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ નક્ષત્રોમાં કરવામાં આવતી પૂજા અનેકગણું ફળ આપે છે.

આવી સ્થિતિમાં આજે અમે તમને મધ્યપ્રદેશમાં ભગવાન શિવના એક ખાસ મંદિર સાથે જોડાયેલી કહાની વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. વાસ્તવમાં, નેપાળના પશુપતિનાથમાં જ્યાં ભગવાન શિવની ચાર મુખવાળી પ્રતિમા છે, ત્યાં મંદસૌરમાં અષ્ટમુખી પ્રતિમા છે.

અનન્ય સુંદરતા ધરાવતી આ અષ્ટમુખી પશુપતિનાથ પ્રતિમા લગભગ 82 વર્ષ પહેલા શિવના ગર્ભમાંથી મળી આવી હતી, જે વિશ્વ પ્રસિદ્ધ છે. કહેવાય છે કે લગભગ 82 વર્ષ પહેલા 19મી જૂન 1940ના રોજ શિવના નદીમાંથી બહાર આવ્યા બાદ પણ ભગવાન પશુપતિનાથની આ પ્રતિમા 21 વર્ષ સુધી નદીના કિનારે રહી હતી.

કહેવાય છે કે લગભગ 82 વર્ષ પહેલા 19મી જૂન 1940ના રોજ શિવના નદીમાંથી બહાર આવ્યા બાદ પણ ભગવાન પશુપતિનાથની આ પ્રતિમા 21 વર્ષ સુધી નદીના કિનારે રહી હતી. આ પ્રતિમાને સૌથી પહેલા સ્વર્ગસ્થ ઉદાજી પુત્ર કાલુ જી ધોબીએ નદીના ગર્ભમાં દફનાવવામાં આવેલી અવસ્થામાં જોઈ હતી.

આ વખતે શિવરાત્રી 2022માં છે,
મહાશિવરાત્રી 2022માં મકર રાશિમાં આ વિશેષ પંચગ્રહી યોગ બની રહ્યો છે. આ દિવસે મંગળ, શનિ, બુધ, શુક્ર અને ચંદ્ર અહીં રહેશે. બીજી બાજુ કુંભ રાશિમાં સૂર્ય અને ગુરુનો સંયોગ થશે. રાહુ વૃષભમાં રહેશે જ્યારે કેતુ દસમા ભાવમાં વૃશ્ચિક રાશિમાં રહેશે. આ ગ્રહોની દુર્લભ સ્થિતિ છે અને ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.

23 નવેમ્બર 1961ના રોજ ચૈતન્ય આશ્રમના સ્વામી પ્રતિક્ષાનંદ મહારાજે પ્રતિમાને નદીમાંથી બહાર કાઢ્યા બાદ 27 નવેમ્બરે મૂર્તિનું નામકરણ કરવામાં આવ્યું હતું, 27 નવેમ્બરના રોજ મૂર્તિનું નામ પશુપતિનાથ રાખવામાં આવ્યું હતું . આ પછી અહીં મંદિરનું નિર્માણ થયું.

મહાદેવના દર્શન કરવા દર વર્ષે સાવન મહિનામાં એક લાખથી વધુ ભક્તો અહીં આવે છે. તે જ સમયે, અહીંનું મુખ્ય આકર્ષણ એ છે કે આખા મહિનામાં થતો અભિષેક. 101 ફૂટ ઉંચા મંદિરના શિખર પર 100 કિલો વજનનો કલશ લગાવવાની સાથે તેના પર 51 તોલા સોનાનો પડ પણ લગાવવામાં આવ્યો છે.

પ્રતિમાનો ઈતિહાસ
એવું માનવામાં આવે છે કે વિક્રમ સંવત 575 ઈ.સ.માં સમ્રાટ યશોધર્મનના હુણો પર વિજયની આસપાસનો સમય પ્રતિમાના નિર્માણનો સમય છે. આ પછી કદાચ આ મૂર્તિની રક્ષા માટે તેને શિવના નદીમાં દફનાવી દેવામાં આવી હતી.

એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રતિમાના ટોચના ચાર ચહેરાઓ સંપૂર્ણપણે કોઈ અજાણ્યા કલાકાર દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે નીચેના ચાર ચહેરાઓનું બાંધકામ ચાલી રહ્યું હતું.

આ રીતે પ્રતિમાને સમજો,
મંદસૌરમાં આવેલી આ આઠ મુખવાળી પશુપતિનાથ પ્રતિમાની સરખામણી કાઠમંડુમાં સ્થિત પશુપતિનાથ સાથે કરવામાં આવે છે. જ્યારે નેપાળમાં પશુપતિનાથ ચારમુખી છે.
આ પ્રતિમામાં ભગવાન શિવનું બાળપણ, યુવાની, આધેડ અને વૃદ્ધાવસ્થા જોવા મળે છે. તેની ચારેય દિશામાં એક બીજાની ઉપર બે શિરોબિંદુઓ છે. પ્રતિમામાં ગંગાવતરન જેવા સફેદ પટ્ટાઓ પણ છે.

અષ્ટમુખ પ્રતિમાની વિશેષતા આ રીતે સમજો

ભગવાન શિવના આઠ તત્વો અનુસાર પ્રતિમાના આઠ મુખોને નામ આપવામાં આવ્યા છે. તેના દરેક ચહેરાના હાવભાવ અને આયુષ્ય પણ અલગ-અલગ હોય છે. ચહેરાઓને આ રીતે સમજો –
1 – શર્વ
2 – ભાવ
3 – રુદ્ર
4 – ઉગ્ર
5 – ભીમ
6 – પશુપતિ
7 – ઈશાન
8 – મહાદેવ.

છબીની વિશેષતાઓ:આ પ્રતિમાને 8 મુખ છે. સાથે જ તેની ઉંચાઈ 7.3 ફૂટ છે.

જ્યારે તેની ગોળાકારતા 11.3 ફૂટ અને વજન – 64065 કિગ્રા અને 525 ગ્રામ છે.