માસી એ નીચે આ પદાર્થ લગાવી કહ્યું તારા માં તાકાત હોઈ એટલું અંદર નાખ,મેં પણ કોઈ કસર ના છોડી અડધો કલાક સુધી…

હું સુષ્માને શું જણાવું તું નેન્સીને જોઈ છે, તે ક્યાં રહે છે, આ બધામાં તેની ફેશન બનાવે છે, મરચા મસાલા વગરનું ભોજન રાંધે છે અથવા તેને એક પગે ઉભી રહીને આમ-તેમ ચાલવાનું કહે છે. નલિનીએ ઉદાસ અને ફરિયાદભર્યા સ્વરે કહ્યું.

કોઈપણ રીતે, મારે તને ખૂબ જ અગત્યની વાત કરવી છે, જે હું તેની સામે તને કહી શકતો નથી. જલ્દી મળીશું, હું ફોન કટ કરી દઈશ, સુષ્માએ તેના બધા રહસ્યો જણાવી દીધા અને બંધ કરી દીધા.

સોસાયટીના મંદિર પરિસરમાં મેળાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યાં ઘણી ધામધૂમ હતી, એક પ્રકારનો સાપ્તાહિક મેળો. અઠવાડિયામાં એક દિવસ તમામ મહિલાઓ માટે ભજનકીર્તન યોજાયું હતું.તે મનોરંજન અને સંસ્કારી હોવાની નિશાની હતી.

આજુબાજુના સમાજની મહિલાઓ પણ જાણે લગ્ન કે ફેશન શો માટે આવી રહી હોય તેમ સંપૂર્ણ મેકઅપ સાથે આવી હતી.તમામ મહિલાઓએ નાના-નાના જૂથો બનાવીને એકબીજાની વાતોમાં વ્યસ્ત હતા.કોઈ પોતાની નવી બુટ્ટી બતાવી રહ્યા હતા, કોઈ સાડીઓ બતાવી રહ્યા હતા.

કોઈ સાસુ ના દુષ્ટ વ્યવહારો વિશે જણાવતા હતા,કોઈ જમાઈ ના ડર થી રડી રહ્યા હતા, કેટલાક તેમના ઘરની વાર્તા સંભળાવી રહ્યા હતા. નલિની પણ તેની મિત્ર સુષ્મા અને પુત્રવધૂ સાથે આંગણે પહોંચી.

ત્યાં પહોંચીને સુષ્માની પુત્રવધૂ રમા તેની સાસુને છોડીને તેના સાથીદારો અને મિત્રો સાથે રહેવા ચાલી ગઈ. ઢોલ, તાસ અને મંજીરાના ભક્તિ ગીતોથી સમગ્ર સંકુલ ગુંજી ઉઠ્યું હતું. ત્યાં બેઠેલી કેટલીક વૃદ્ધ મહિલાઓએ ભજન-કીર્તન પછી ઘરની સફાઈ શરૂ કરી.જીવનમાં પૂજાનું મહત્વ સમજાવ્યું અને પછી અન્ય મહિલાઓ પણ અહીં-તહીં બિનજરૂરી વસ્તુઓ લેવા લાગી.

આખું અઠવાડિયું આ દ્રશ્ય હતું. ભજન પછી નલિની અને સુષ્મા બંને એક ખૂણામાં બેઠાં, પછી નલિનીએ કહ્યું, તમે ફોન પર કહો છો કે તારે મને કંઈક કહેવું છે, હવે મને કહો કે તારે શું કહેવું છે.સુષ્માએ ઠંડો નિસાસો નાખ્યો, જુઓ નલિની, મારે જે કહેવું છે તે ધીરજથી અને ધ્યાનથી સાંભળ.

તને ખબર છે કે તારી વહુ નેન્સી સંસ્કારી નથી પણ તને ખબર નથી કે તે હવે સાબિત કરવા જઈ રહી છે. જે જમાઈ પાસે ભજન-કિર્તન માટે સમય નથી, તેની પાસે તેના સાસરિયાં અને પરિવાર માટે ક્યાં સમય હશે.નલિનીએ આશ્ચર્યથી સુષ્માનો હાથ પકડીને કહ્યું.

તમે શું કહો છો તે મને સમજાતું નથી. તમે જે કહેવા માંગો છો તે સ્પષ્ટપણે કહો અથવા કહો. પછી સુષ્માએ હળવેકથી કહ્યું, નેન્સી તમને અને તમારા પતિને વૃદ્ધાશ્રમમાં મોકલવાની તૈયારી કરી રહી છે.

મારી પુત્રવધૂ રમાએ તેને વૃદ્ધાશ્રમમાંથી જતી જોઈ અને તેના હાથમાં કેટલાક કાગળો હતા, કદાચ વૃદ્ધાવસ્થા. સુષ્મા કહી શકતી હતી કે નલિનીની આંખો આંસુઓથી ભરાઈ આવી હતી, તેના અને નેન્સી વચ્ચે ચોક્કસ ફરક હતો, પણ એટલો પણ ન હતો કે નેન્સી તેને વૃદ્ધાશ્રમમાં મોકલવાનું વિચારે.

નલિનીની આંખોમાં આંસુ જોઈને સુષ્માએ કહ્યું, મેં તમને પહેલા કહ્યું હતું કે નેન્સી ત્યારે જ સંસ્કારી બની શકે છે જ્યારે તમે તેને બળજબરીથી તમારી સાથે સત્સંગ અને ભજનકીર્તનમાં લાવશો પણ તમે એવું ન કરી શક્યા.

એ જ પરિણામ છે.મારી વહુને જોઈને તે સવાર-સાંજ ભગવાનની પૂજા કરે છે, મનથી ભજન કીર્તન કરે છે, તેથી જ તે સંસ્કારી છે, ધર્મ, પાપ બધું જ જાણે છે, તેથી જ તે પરિવારને સાથે લઈ જાય છે.

સુષ્મા અને નલિનીની વાતચીત હજી પૂરી થઈ ન હતી, પણ ધીમે ધીમે મંદિર પરિસર હવે ખાલી થઈ ગયું હતું. બધા પોતપોતાના ઘરે જવા લાગ્યા. એટલે રામ પણ માથા પર પલ્લુ બાંધીને ત્યાં આવ્યો અને સુષ્માને કહ્યું, ‘મા, હવે આપણે જઈએ.

સુષ્મા ઊભી થઈ અને નલિનીને કહ્યું, આવ નલિની. હું થોડો સમય રહીશ.નલિનીની સલાહ પર સુષ્મા અને તેની વહુ ત્યાંથી નીકળી જાય છે. નલિની લાંબો સમય એકલી બેઠી, પછી મનમાં થોડો નિશ્ચય લઈને ઘરે પાછી ફરી.

નલિનીને મોડી આવતી જોઈ નેન્સી તેની પાસે દોડી ગઈ અને બોલી, મમ્મી, આજે તમે મોડા આવો છો, હું આવું છું. તને શોધી રહ્યો છું. નલિનીએ જવાબ ન આપ્યો અને પોતાના રૂમ તરફ વળ્યો. પછી તેની નજર ટેબલ પર પડેલા કાગળના ટુકડા પર પડી, જેમાં મોટા અક્ષરોમાં વૃદ્ધાવસ્થા લખેલી હતી.

જે વાંચવા માટે નલાનીને ચશ્માની જરૂર નહોતી. નલિનીને સમજાઈ ગયું કે સુષ્મા જે કહે છે તે સાચું હતું.નલિનીની આંખોમાંથી આંસુ તેના ગાલ નીચે વહી રહ્યા હતા અને તે તરત જ તેના રૂમમાં ગઈ અને દરવાજો અંદરથી બંધ કરી દીધો.

નેન્સીએ જોરથી બૂમો પાડી પણ નલિનીએ દરવાજો ખોલ્યો નહીં, માત્ર એટલું જ કહ્યું કે મારે થોડો સમય એકલા રહેવું છે. નેન્સી ચુપચાપ દરવાજામાંથી પાછી ફરી, કંઈપણ ધ્યાને ન આવ્યું. તે રાત્રે નલિનીએ કોઈની સાથે વાત કરી ન હતી.

નેન્સીએ ખૂબ આજીજી કર્યા પછી પણ નલિનીએ જમ્યું નહીં. નલિનીના પતિ સૌરભે નલિનીને કંઈક કહેવાનો પૂરો પ્રયત્ન કર્યો પણ જાણે કંઈ ન કહેવાના સોગંદ લીધા હોય તેમ તે ચૂપ રહ્યો.

એ જ રીતે 4 દિવસ વીતી ગયા, 5માં દિવસે નલિનીએ તેનો અને તેના પતિનો સામાન પેક કરવાનું શરૂ કર્યું. આ જોઈ સૌરભ બોલ્યો આ બધું શું કરો છો? નેન્સી અને તેનો પતિ અમન પણ આવ્યા ત્યારે નલિની કોઈ જવાબ આપ્યા વિના પેકિંગ કરતી રહી.

નલિનીને આ રીતે પેક કરતી જોઈ નેન્સી રોકી ન શકી અને મોટેથી બોલી, મમ્મી, આ બધું શું છે, તમે બરાબર ખાતા નથી, કોઈની સાથે વાત નથી કરતા અને હવે આ પેકીંગ. તમે અમને કહેશો નહીં કે શું સમસ્યા છે. આપણે કેવી રીતે જાણીએ