લોહી વહેવડાવ્યા વિના અહીં માતાને બલિ ચઢાવે છે, આ પરંપરા અનોખી છે.

દબાણ કરવાની આ પરંપરા ખરેખર વિચિત્ર છે

શું તમે ક્યારેય સાંભળ્યું છે કે બળ ક્યાંક લગાવવો જોઈએ અને ત્યાં લોહી ન વહેવું જોઈએ. હવે આ વાંચીને તમને થોડી વિચિત્ર લાગશે, આ કેવો સવાલ હતો? જ્યાં બળ આપવામાં આવશે, ત્યાં લોહી વહેતું બંધાયેલું છે. પરંતુ અમે તમને એવા બે સ્થળો વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જ્યાં માતાનું બલિદાન આપવામાં આવે છે, પરંતુ ત્યાં લોહી વહેવડાવવાની કડક પ્રતિબંધ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યાં માતા બલિદાનથી ખુશ છે, ત્યાં લોહી વહી જવાને કારણે માતા ગુસ્સે થઈ જાય છે. તો ચાલો અમે તમને આશ્ચર્યજનક બલિદાનની આ અનોખી પરંપરાનો પરિચય આપીએ. તમે જાણો છો કે તે ક્યાંનું છે?

બિહારમાં માતાનું આ અનોખું મંદિર આવેલું છે

બિહારમાં કૈમૂર જિલ્લાના ભગવાનપુર ઝોનમાં ‘પાવરા’ ટેકરી નામની 608 ફૂટ ઊઁચી ટેકરી પર અમે જે મંદિરની વાત કરી રહ્યા છીએ. મંદિરનું નામ ‘મા મુન્ડેશ્વરી’ છે. ચાલો આપણે જાણીએ કે લગભગ 19 સો વર્ષથી આ સ્થળે સતત પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. આ મંદિર બિહારના સૌથી પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક છે. આ વિશે ઘણી વાર્તાઓ છે અને તેમાંથી એક એવી છે કે જ્યારે ચાંદ અને મુંડ નામના બે રાક્ષસો લોકોમાં ભારે હોબાળો મચાવી રહ્યા હતા, ત્યારે માતા ‘મુન્ડેશ્વરી’ પ્રગટ થઈ અને તેમની હત્યા કરી દીધી.

તેથી બલિદાન આપવાની પરંપરા શરૂ થઈ

વાર્તા એવી છે કે માતાએ ચાંદ નામના રાક્ષસની હત્યા કરી હતી. પરંતુ મુંડ નામનો રાક્ષસ ડુંગર પર સંતાઈ ગયો. તેની શોધમાં માતા આ ડુંગર પર આવી અને અહીં આવીને મુંડ નામના રાક્ષસની હત્યા કરી. તેથી જ આ મંદિરને ‘મુન્ડેશ્વરી માતા મંદિર’ પણ કહેવામાં આવે છે. સ્થાનિક રહેવાસીઓના જણાવ્યા અનુસાર આ મંદિરમાં બકરાની બલિ ચઢાવવાની પરંપરા શરૂઆતથી જ છે, પરંતુ તે ખૂબ જ અનોખી રીતે બલિદાન આપવામાં આવે છે જેમાં એક પણ ટીપું લોહી વહેતું નથી.

આપણે બલિદાન આપવાની અનોખી પરંપરા દ્વારા શીખીએ છીએ

એવું કહેવામાં આવે છે કે જ્યારે કોઈનું વ્રત પૂર્ણ થાય છે, ત્યારે તે બકરીને પ્રસાદના રૂપમાં માતાની મૂર્તિની સામે લાવે છે. ત્યારબાદ મંદિરના પુજારી માતાના પગથી ચોખા લઈ બકરી પર મૂકે છે, ત્યારબાદ બકરી બેભાન થઈ જાય છે. થોડા સમય પછી, બકરી ઉપર ફરીથી ચોખા રેડવામાં આવે છે. જે પછી બકરી સભાન બને છે. પછી તે છૂટી થઈ છે અને બલિદાન સ્વીકારે છે. બલિદાન આપવાની આ અનોખી પરંપરા દ્વારા આ સંદેશ આપવામાં આવે છે કે માતાને લોહીની તરસ નથી અને જીવોને દયા બતાવવી તે માતાનો સ્વભાવ છે.

મંદિરના શિલ્પો સચવાયા છે

ઇતિહાસકારોના મતે આ મંદિરનું નિર્માણ 108 એડીમાં થયું હતું અને આ મંદિર સાકા શાસન દરમિયાન બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરના આંગણામાં બ્રહ્મી લિપિમાં લખેલા સંદેશાઓ સાથેના શિલાલેખોને આધારે, એવું કહેવામાં આવે છે કે આ ‘શાકા’ શાસનનું મંદિર છે, કારણ કે બ્રાહ્મી લિપિનો ઉપયોગ શાકા શાસનમાં જ થતો હતો. આ મંદિર અષ્ટકોણ સ્વરૂપમાં બનાવવામાં આવ્યું છે.

મંદિરના ગર્ભગૃહની મધ્યમાં, એક ચતુરમુખી શિવલિંગની સ્થાપના કરવામાં આવી છે અને ખૂણામાં માતા મુંડેશ્વરીની પ્રતિમા મૂકવામાં આવી છે. માતાની મૂર્તિ બારોહી દેવી તરીકે સ્થાપિત કરવામાં આવી છે, જેમાં મહિષાસુરા તેનું વાહન છે. આપને જણાવી દઈએ કે આ મંદિરની 97 મૂર્તિઓ જે અત્યંત દુર્લભ છે, તેને પટના સંગ્રહાલયમાં રાખવામાં આવી છે અને તેની પાછળનું સૌથી મહત્વનું કારણ આ મૂર્તિઓની સલામતી છે. આ સાથે કોલકાતાના સંગ્રહાલયમાં મંદિરની 3 મૂર્તિઓને પણ સુરક્ષિત રાખવામાં આવી છે.

અહીં ગંગા મૈયાને અનોખું બલિદાન આપે છે

બિહારના માતા મુંડેશ્વરી દેવી મંદિર ઉપરાંત ગંગા મૈયાને પણ હાજીપુર નજીકના પહેલજા ઘાટ પર અનોખી બલિ ચઢાવવામાં આવે છે. શ્રધ્ધાળુઓના વ્રતની પૂર્તિ પછી તે ઘાટ પર પહોંચે છે અને મલ્લાહ પાસેથી બકરી ખરીદે છે તેવી માન્યતા અનુસાર.

આ પછી, તેમની પૂજા કરી અને તેમને ગંગા મૈયામાં અર્પણ કરો. તે છે, તેઓ તેને પ્રવાહ બનાવે છે. આ રીતે, બકરીની બલિ ચઢાવવામાં આવે છે અને તેને મારવામાં પણ આવતો નથી. ભક્તો દ્વારા બાળકની મનોકામના પૂર્ણ થયા પછી અથવા કોઈ વિશેષ વ્રત પૂર્ણ થવા પર બલિદાન આપવામાં આવે છે. અહીં પણ બાલીની પરંપરાથી આ સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે કે ભગવાન અને દેવીઓ કોઈ પણ જીવના બલિદાનથી ખુશ નથી. ઉલટાનું, આપણે પ્રકૃતિની પૂજા કરવામાં અને વ્રતનાં વ્રતો ભરવામાં ખુશ છીએ.