જામવંતની આ ગુફા ખૂબ જ રહસ્યમય છે, જ્યાં અબજોનો ખજાનો દટાયેલો છે.

જમ્મુ અને કાશ્મીર જેને પૃથ્વી પરનું સ્વર્ગ કહેવામાં આવે છે તે પ્રાચીન સમયથી આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિકોણથી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. ઋષિ કશ્યપની આ ભૂમિનું વર્ણન શિવપુરાણથી સ્કંદ પુરાણ સહિત અન્ય ઘણા પુરાણોમાં કરવામાં આવ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં આજે અમે તમને જમ્મુની આવી જ રહસ્યમય ગુફા વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. જેના સંબંધમાં એવું માનવામાં આવે છે કે આજે પણ અહીં અબજોનો ખજાનો દટાયેલો છે.

વાસ્તવમાં, તાવી નદીના કિનારે આવેલી આ ગુફામાં ઘણા પીર, રહસ્યવાદીઓ અને ઋષિઓએ તપસ્યા કરી છે, જેના કારણે આ ગુફાને ‘પીર ખો ગુફા’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, આ ગુફા સિવાય તેનું નામ જામવંત ગુફાઓ છે. તો આવો જાણીએ આ ગુફા સાથે જોડાયેલી વિશેષતાઓ અને માન્યતાઓ વિશે.

વાસ્તવમાં, જમ્મુ શહેરના પૂર્વ છેડે આવેલી આ ગુફામાં એક ગુફા મંદિર પણ બનેલું છે, જેને જામવંતની તપોસ્થળી માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ગુફા દેશની બહારના અન્ય મંદિરો અને ગુફાઓ સાથે પણ જોડાયેલી છે.

માન્યતા અનુસાર આ ગુફામાં જામવંત અને ભગવાન કૃષ્ણ વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું. આ સિવાય ઘણા ઋષિમુનિઓએ પણ અહીં કઠોર તપસ્યા કરી છે, જેના કારણે તેનું નામ ‘પીર ખો’ પણ પડ્યું છે. તે ડોગરી ભાષાનો શબ્દ છે જેમાં ખોહ એટલે ગુફા.

જામવંત યુદ્ધથી સંતુષ્ટ ન હતા.એવું
માનવામાં આવે છે કે ત્રેતાયુગમાં, રાવણના યુદ્ધમાં રામ જામવંત રામની સેનાના સેનાપતિ હતા, અને આ યુદ્ધના અંતે, જ્યારે ભગવાન રામ પ્રયાણ કરીને અયોધ્યા પાછા ફર્યા ત્યારે જામવંત જી અસંતુષ્ટ હતા. શ્રી રામ સાથેના આ યુદ્ધ સાથે.એ કહ્યું કે પ્રભુ, યુદ્ધમાં બધાને લડવાની તક મળી, પણ મને ક્યાંય પરાક્રમ બતાવવાનો મોકો મળ્યો નહીં. જેના કારણે મારા મનમાં લડવાની ઈચ્છા રહી ગઈ.

તે સમયે ભગવાન શ્રી રામે જામવંત જીને કહ્યું કે હું તમારી આ ઈચ્છા અવશ્ય પૂરી કરીશ, પરંતુ હું મારા કૃષ્ણ અવતાર દરમિયાન પૂરી કરીશ. ત્યાં સુધી તમે મારી રાહ જોજો. આ પછી દ્વાપર યુગમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ અવતાર લીધો, પછી ભગવાન કૃષ્ણએ સ્યામંતક મણિને આ ગુફામાં મૂક્યો (પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, રાજા સત્યજીતે સૂર્ય ભગવાનની તપસ્યા કરી, પછી ભગવાન પ્રસન્ન થયા અને સ્યામંતક મણિને પ્રસાદ તરીકે આપ્યો. રાજા. રાજાનો ભાઈ સ્યામંતક રત્ન ચોરી કરીને ભાગી ગયો પણ જંગલમાં સિંહના હુમલામાં માર્યો ગયો અને સિંહે સ્યામંતક રત્ન ગળી ગયો. આ પછી જામવંતે યુદ્ધમાં સિંહને હરાવ્યા અને સ્યામંતક રત્ન મેળવ્યું) અને જામવંત સાથે યુદ્ધ કર્યું જે તે સતત 27 દિવસ સુધી ચાલુ રહ્યું, જેમાં કોઈ હાર્યું નથી અને કોઈ જીત્યું નથી. ભગવાન રામે જામવંતને આપેલું વચન પૂરું કરીને જામવંત સાથે યુદ્ધ કર્યું.

આ પછી જામવંતે અહીં શ્રી કૃષ્ણને ઓળખીને ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને પોતાના ઘરે બોલાવ્યા. અહીં જ તેમણે તેમની પુત્રી જામવંતીનો હાથ શ્રી કૃષ્ણને અને દહેજ તરીકે સ્યામંતક મણિને આપ્યો હતો.

એક રુદ્રાક્ષ શિવલિંગ એવું
માનવામાં આવે છે કે આ ગુફામાં જામવંતે રુદ્રાક્ષ શિવલિંગ બનાવ્યું હતું અને ઘણા વર્ષો સુધી ભગવાન શિવની તપસ્યા કરી હતી. આજે પણ આ એક રુદ્રાક્ષ શિવલિંગ આ ગુફામાં બિરાજે છે અને આ શિવલિંગની આજે પણ અહીં પૂજા થાય છે. આ જામવંત શિવ ગુફાના દર્શન કરવા દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે. એવું કહેવાય છે કે સમગ્ર ભારતમાં જામવંત ગુફા પીર ખોળમાં એક જ રૂદ્રાક્ષ શિવલિંગ છે.

જામવંત ગુફાઃ
6000 વર્ષથી વધુ જૂની માન્યતા અનુસાર, જામવંત ગુફા વિશેની માહિતી સૌપ્રથમ શિવ ભક્ત ગુરુ ગોરખનાથજીને મળી હતી અને તેમણે પોતાના શિષ્ય જોગી ગરીબનાથને આ ગુફાની સંભાળ લેવા કહ્યું હતું. જામવંત ગુફા 6 હજાર વર્ષથી વધુ જૂની હોવાનું માનવામાં આવે છે. આ ગુફામાં જમ્મુ અને કાશ્મીરના રાજા બૈરામદેવ દ્વારા 1454 એડી થી 1495 એડી સુધી મંદિરનું નિર્માણ પણ કરવામાં આવ્યું હતું.