શિવ અને પાર્વતીના લગ્ન આ સ્થળે થયાં હતાં, આજે પણ સાત ફેરા લેનારા કુંડમાં જ્યોત સળગે છે

મહાદેવ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન સાથે જોડાયેલી એક ખૂબ જ રસિક કથા છે. જેનો શાસ્ત્રોમાં ઉલ્લેખ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, બંનેના લગ્ન ઉત્તરાખંડના રૂદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં થયા હતા. માતા પાર્વતીએ ભગવાન શિવને મેળવવા માટે તીવ્ર તપશ્ચર્યા કરી હતી અને આ તપસ્યાને લીધે શિવ પાર્વતી સાથે લગ્ન કરવા સંમત થયા હતા. ખરેખર દેવી પાર્વતી ભગવાન શિવ સાથે લગ્ન કરવા ઇચ્છતી હતી અને બધા દેવી-દેવતાઓ પણ તે જ ઇચ્છતા હતા. પરંતુ ભોલેનાથ લગ્ન માટે તૈયાર નહોતા.

એક દિવસ ભગવાન દેવી પાર્વતી સાથે લગ્નના પ્રસ્તાવ સાથે ભગવાન શિવને કંદર્પ મોકલ્યા. જેમને શિવે ઠુકરાવીને તેની ત્રીજી આંખથી તેનું સેવન કર્યું. પાર્વતીની માતાને જ્યારે આ વાતની ખબર પડી, ત્યારે તેમણે શિવને પોતાની નવવધૂ બનાવવા માટે સખત તપશ્ચર્યા કરવાનું નક્કી કર્યું. મા પાર્વતીએ શિવજીને તેનો પતિ બનાવવા માટે તીવ્ર તપશ્ચર્યા શરૂ કરી. આ દરમિયાન શિવજીએ માતા પાર્વતીની ઘણી પરીક્ષાઓ પણ લીધી હતી. જેને માતા પાર્વતીએ સરળતાથી વટાવી દીધી.

એવું કહેવામાં આવે છે કે માતા શિવને મેળવવા માટે તીવ્ર તપસ્યા કરી હતી. શિવ તે પછી એક ઉદાર રાજકુમારના રૂપમાં તેને મળવા આવ્યો. પરંતુ પાર્વતીની માતાએ પણ તેમનું ધ્યાન ન લીધું અને તેમની તપશ્ચર્યામાં જ રહ્યા. પાર્વતી માતાની આ તપસ્યા જોઈને શિવ તેની સાથે લગ્ન કરવા તૈયાર થઈ ગયા. જે બાદ તેઓએ ધાણી સાથે લગ્ન કર્યા હતા. આ લગ્નમાં દેવીઓએ પણ ભાગ લીધો હતો.

જ્યાં તેઓના લગ્ન થયા હતા તે સ્થાનને આજે ત્રિયુગી નારાયણ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જે રૂદ્રપ્રયાગમાં એક ગામ છે. આ સ્થાન પર ઘણાં મંદિરો હાજર છે અને દૂર-દૂરથી લોકો આ મંદિરો જોવા આવે છે. ત્રિયુગી નારાયણમાં ભગવાન વિષ્ણુ અને માતા લક્ષ્મીનું મંદિર. જેને તેમના લગ્ન સ્થળ માનવામાં આવે છે.

ત્રિયુગી નારાયણમાં બ્રહ્માકુંડ અને વિષ્ણુકુંડ પણ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર બ્રહ્માજી શિવ-પાર્વતીના લગ્નમાં પૂજારી બન્યા હતા અને લગ્ન પહેલા બ્રહ્માજી બ્રહ્મકુંડમાં સ્નાન કરાવતા હતા. તે જ રીતે, ભગવાન વિષ્ણુએ શિવ-પાર્વતીના લગ્નમાં ભાઈ તરીકેની તમામ રીતરિવાજો પૂરી કરી. જ્યાં લગ્ન પહેલા વિષ્ણુજીએ સ્નાન કર્યું તે વિષ્ણુકુંડ છે. જ્યારે લગ્નમાં આવેલા અન્ય દેવ-દેવીઓ, રુદ્રકુંડ સ્નાન કર્યા અને પછી લગ્નમાં જોડાયા.

ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન જ્યાં થયા હતા અને તે ત્રિયુગી મંદિરમાં હાજર છે. આ સ્થળે જ બ્રહ્માજીએ શિવ-પાર્વતીના લગ્ન કર્યા. ભગવાન શિવને લગ્ન સમયે ગાય આપવામાં આવી હતી. જે મંદિરના આધારસ્તંભ પર બાંધી હતી. આ ગાયને જે સ્તંભ પર બાંધવામાં આવ્યો હતો તે આજે પણ હાજર છે. આ સિવાય નજીકમાં ગૌર કુંડ પણ છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે દેવી પાર્વતીએ આ સ્થાન પર તપસ્યા કરી હતી. આજે પણ આ ટાંકીનું પાણી એકદમ ગરમ છે.

મંદિરના આંગણામાં, જ્યાં ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન થયા હતા, આજે પણ ત્યાં આગ સળગી છે. માતા પાર્વતી અને શિવે આ અગ્નિની આજુબાજુ સાત ફેરા લીધા હતા. આ મંદિરની મુલાકાત લેતા લોકો અગ્નિ કુંડની રાખ તેમની સાથે રાખે છે. માનવામાં આવે છે કે આ રાખ ઘરમાં રાખવાથી પતિ-પત્નીના સંબંધોમાં પ્રેમ રહે છે.

આ સિવાય જે લોકો લગ્નમાં વિલંબમાં આવી રહ્યા છે, જો તેઓ આ રાખને ઘરે લઈ જાય છે, તો તેમના લગ્ન જલ્દી થાય છે. આ સિવાય જે લોકોને સંતાન નથી, જો તેઓ અહીં આવીને પૂજા કરે છે, તો તેઓ બાળકો મેળવે છે. દર વર્ષે સપ્ટેમ્બર મહિનામાં બાવન દ્વાદશીની શુભ તારીખે અહીં વિશેષ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ મેળામાં ભાગ લેવા ઘણા લોકો આવે છે.

શિવરાત્રી દરમિયાન મેળાનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે

શિવરાત્રી નિમિત્તે આ સ્થળે મેળો પણ ભરાય છે. આ સમય દરમિયાન, મંદિરમાં ખૂબ બગાડ થાય છે. દૂર-દૂરથી લોકો અહીં આવીને પૂજા-અર્ચના કરે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર શિવ અને પાર્વતી માના લગ્ન મહાશિવરાત્રીના દિવસે થયા હતા.