૧૯૭૪ માં પીએમ મોદી એ આંદોલનકારી ઓને રસ્તા પર સરકાર ની સામે ઊતર્યા હતા

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રાજ્યસભામાં સોમવારે કહ્યું હતું કે, આંદોલનકારીઓ દ્વારા કેટલાક સમયથી દેશમાં એક નવો જૂથનો જન્મ થયો છે. વકીલો, વિદ્યાર્થીઓ, કાર્યકરો આંદોલનમાં જોવા મળશે, ક્યારેક પડદા પાછળ, તો ક્યારેક આગળ. આ એક આખી ટીમ છે જે ચળવળ વિના જીવી શકતી નથી અને આંદોલન દ્વારા જીવવાના માર્ગો શોધવાનું ચાલુ રાખે છે.

નવી દિલ્હી: વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સોમવારે એક નવો શબ્દ આંદોલન કર્યો, જેનો અર્થ એ છે કે જે લોકો વિરોધ વિના ટકી શકતા નથી.

રાજ્યસભામાં રાષ્ટ્રપતિના સંબોધન પર આભાર માનવાના સમયે મોદીએ આંદોલનકારીઓને પરોપજીવી પણ ગણાવ્યા હતા.

નાગરિકતા સુધારો અધિનિયમ (સીએએ) અને ત્રણેય કૃષિ કાયદા જેવા વિવાદાસ્પદ નિર્ણયના વિરોધમાં મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળમાં દેશભરમાં મોટા પાયે વિરોધ પ્રદર્શનો થયા છે.

આ દેખાવો સામાન્ય રીતે આંદોલનના સ્વરૂપમાં યોજવામાં આવતા હોય છે, પરંતુ સરકારે તેમને વિરોધી પક્ષો દ્વારા અથવા કહેવાતા દેશ વિરોધી રાષ્ટ્રો દ્વારા કાવતરું ગણાવ્યું છે.

જ્યારે વડા પ્રધાને આ કહ્યું, ‘તમે વિરોધીઓનું આ જૂથ જોશો, જ્યાં વિરોધ પ્રદર્શન થઈ રહ્યા છે. આ લોકો જોશે કે વકીલોનું આંદોલન છે, ત્યાં વિદ્યાર્થીઓની આંદોલન છે, તેઓ ત્યાં જોવામાં આવશે, કામદારોનું આંદોલન છે, તેઓ ત્યાં દેખાશે. ક્યારેક પડદા પાછળ, તો ક્યારેક પડદા પાછળ. આ એક આખી ટીમ છે જે આંદોલનકારી છે, તેઓ આંદોલન વિના જીવી શકશે નહીં અને આંદોલન દ્વારા જીવવાના માર્ગો શોધતા રહેશે.

આ ટિપ્પણીઓએ શાંતિપૂર્ણ વિરોધને મોટા પ્રમાણમાં દૂષિત કર્યા છે અને વિરોધીઓ આને નરેન્દ્ર મોદીના સંબોધનની વિરુદ્ધ રૂપે જોઈ રહ્યા છે, જ્યારે મોદીએ ગુજરાતના નવનિર્માણ આંદોલનમાં ભાગ લીધો હતો અને યુવાનોને મોટાભાગે રસ્તાઓ પર ઉતારવા વિનંતી કરી હતી.

જેમ રઘુ કર્નાડે ધ વાયરમાં પોતાના લેખમાં જણાવ્યું છે તેમ, મોદીની વ્યક્તિગત વેબસાઇટ પરનું એક પૃષ્ઠ આંદોલનને સમર્પિત છે, જ્યાં સામૂહિક દેખાવોમાં મોદીની પ્રથમ ભાગીદારી અને સામાજિક મુદ્દાઓ પર તેમના મંતવ્યો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.

આ આંદોલનને કારણે નરેન્દ્ર મોદીને તેમની રાજકીય કારકીર્દિમાં પહેલું પદ મળ્યું અને 1975 માં તેમને ગુજરાતમાં લોક સંઘર્ષ સમિતિના મહામંત્રી બનાવવામાં આવ્યા.

ડિસેમ્બર 1973 માં અમદાવાદની એલડી એન્જિનિયરિંગ કોલેજના વિદ્યાર્થીઓએ કેન્ટીન ફીમાં વધારો કરવા સહિતના અનેક મુદ્દાઓ પર વિરોધ નોંધાવ્યો ત્યારે આ આંદોલન શરૂ થયું હતું. જ્યારે પોલીસે આ વિદ્યાર્થીઓની વિરુદ્ધ બળનો ઉપયોગ કર્યો, ત્યારે 1974 ના પ્રારંભિક વર્ષોમાં, આ પ્રદર્શન અન્ય કેમ્પસમાં પણ ફેલાયું, જેમાં રાજ્ય સરકાર પર નિશાન સાધતા રાજ્યભરમાં હડતાલ, અગ્નિદાહ અને લૂંટ ચલાવવામાં આવી.

અમદાવાદ મિરરના અહેવાલ મુજબ, નવનિર્માણ આંદોલનને કારણે ગુજરાતની તત્કાલીન સરકાર તૂટી ગઈ હતી અને વડા પ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધી વિરુદ્ધ રાષ્ટ્રીય આંદોલન .ભું થયું હતું.

તે સમયે, મોદીએ યુવાનોને આપેલા સંદેશ પાછળથી ‘સંઘર મા ગુજરાત’ નામના પુસ્તકમાં પ્રકાશિત થયા હતા. આ સંદેશમાં મોદીએ યુવાનોને રસ્તાઓ પર ઉતરવા અને લોકશાહીને મરવા ન દેવા હાકલ કરી છે.

અખબારે આ સંદેશનું અંગ્રેજીમાં ભાષાંતર કર્યું છે, જે આજના વિરોધીઓને મૂલ્યવાન સલાહ પ્રદાન કરે છે, પરંતુ તે જ સમયે તે આજે વડા પ્રધાનના પ્રદર્શન પ્રત્યેના તેમના વલણમાં પરિવર્તન પણ દર્શાવે છે.

મોદીના સંદેશમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે, ‘ભારતની માતા આજે ભારત કઈ દિશામાં જઈ રહી છે તે વિશે વિચારે છે. જો તમે આજે કંઇ નહીં કરો છો, તો એક મિનિટ માટે રોકો અને ખામી વિશે વિચારો, જે તમારે કાલે ભોગવવું પડશે. તમે ભારતના ભવિષ્યના નેતા છો કારણ કે આજના યુવા કાલના નેતા છે. આ દેશને ઉત્થાન અને આગળ વધારવાની જવાબદારી કોણ લેશે? જવાબ સરળ છે. તમારી જવાબદારી તમારી છે.

તેમણે સંદેશમાં કહ્યું કે છેતરપિંડી કરનારાઓએ આ દેશને શાંત કરી દીધો છે. તેમણે કહ્યું કે યુવાનોને ભવિષ્યમાં ગરીબી, બેરોજગારી, નિરક્ષરતા, અનૈતિકતા, ભ્રષ્ટાચાર અને જુલમનો સામનો કરવો પડશે.

તેમણે કહ્યું, “દેશમાં આજે લોકશાહીનો નાશ થઈ રહ્યો છે જે રીતે સરમુખત્યારશાહીનો માર્ગ મોકળો થાય છે, આવી સ્થિતિમાં તમે ઘેટાં અને ઘેટાંના ટોળા જેવા હશો કે જેઓ માથું માથું ટેકવી દેશે.”

તેમણે કહ્યું, ‘જો તમે આજે બીજી આઝાદીની ચળવળમાં પૂરતા બલિદાન ન આપશો તો ઇતિહાસનો સખ્તાઇથી કોણ નિર્ણય કરશે? તમે. કાયરની સૂચિમાં કોના નામ દેખાશે, કયા ઇતિહાસકારો એકત્રિત કરશે? તમારા. આ દેશનો ઇતિહાસ કેવી રીતે લખવો જોઈએ? શાહી અથવા પેનથી અથવા યુવાનીના હૃદયમાંથી લોહી નીકળવું? તમારે નિર્ણય લેવો પડશે? ‘

એબીવીપી બિહારમાં ભારે ખલેલ પાડવાની યોજના બનાવી રહ્યો હતો તે જ સમયે નવનિર્માણ આંદોલન મજબૂત બન્યું હતું, કેમ કે કર્નાડે ધ વાયરમાં તેના લેખમાં જણાવ્યું છે:

એકવાર બિહારમાં આ આંદોલન પકડ્યા પછી, સ્વાતંત્ર્ય સેનાની જયપ્રકાશ નારાયણના નવા નેતા તેમાં જોડાયા. આ ઇન્દિરા ગાંધી વિરુદ્ધ આંદોલનની શરૂઆત હતી. જેમ જેમ આ આંદોલન લોકપ્રિય બન્યું, તત્કાલીન વડા પ્રધાને 25 જૂન 1975 માં રાજ્યવ્યાપી કટોકટીની ઘોષણા કરી.

કર્નાડમાં જૂન 2018 માં લખાયેલા લેખમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ભાજપ અને જમણેરી જૂથોએ એવા સમાચાર આપવાની જીદ કરી હતી કે મોદીએ કોંગ્રેસ કરતા વધારે વિરોધ પ્રદર્શનમાં ભાગ લીધો હતો, પરંતુ તે સત્યથી દૂર છે.

કર્નાડ તેના લેખમાં કહે છે: –

જરા કલ્પના કરો કે, વિદ્યાર્થીઓ ભાજપ સરકારોને ગબડવા ઘણા મહિનાઓથી શેરીઓમાં હંગામો કરવામાં સામેલ થયા છે, એક કેન્દ્રીય પ્રધાનની હત્યા કરવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ ન્યાયાધીશને સંસદમાંથી કાડી મૂકવામાં આવે છે અને તે પછી લડવામાં આવે છે, ચાલો તેના પર પ્રતિબંધ લગાવીએ. આ તે સમયની ઉશ્કેરણી હતી, જે કટોકટીનું પરિણામ હતું.

તેઓને ન્યાયી ઠેરવવામાં નહીં આવે, પરંતુ હકીકત એ છે કે છેલ્લાં ચાર વર્ષોમાં, કાશ્મીરની બહાર કોઈ પ્રદર્શન તે ધોરણ સુધી પહોંચ્યું નથી, જેનો તેઓએ ઈન્દિરા ગાંધીના કાર્યકાળને કટોકટી જાહેર કર્યા પહેલા સામનો કર્યો હતો. જેએનયુ અને જંતર મંતર પર વિરોધ પ્રદર્શનની તુલનામાં માત્ર એક ભીડ છે.