આખરે શા માટે છે વટ સાવિત્રી વ્રત પરણિત લોકો માટે ખાસ, જ્યારે યમરાજને પણ નમન કરવું પડ્યું, વાંચો વાર્તા
10 જૂનને ગુરુવારે વટ સાવિત્રી વ્રત મનાવવામાં આવશે. આ વ્રત જ્યેષ્ઠ માસની અમાવાસ્યાના દિવસે કરવામાં આવે છે. આ દિવસે વટવૃક્ષની પૂજા કરવામાં આવે છે અને તેની પરિક્રમા કરવામાં આવે છે. આ વ્રત મહિલાઓ માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. પરણિત મહિલાઓ જ્યેષ્ઠ કૃષ્ણ ત્રયોદશીથી અમાવસ્યા સુધી ત્રણેય દિવસ ઉપવાસ કરે છે. કેટલીક સ્ત્રીઓ એવી હોય છે જે ફક્ત અમાવાસ્યાના દિવસે જ ઉપવાસ કરે છે. વટ સાવિત્રી વ્રતના દિવસે મહિલાઓ વટવૃક્ષની પૂજા કરે છે અને આ દિવસે દેવી સાવિત્રીના બલિદાન, તેમના અને તેમના પતિના ધર્મ પ્રત્યેના પ્રેમની કથાને યાદ કરે છે.
હિન્દુ ધર્મમાં વટ સાવિત્રી વ્રતનું મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. આ વ્રત સૌભાગ્ય આપનાર, પાપોનો નાશ કરનાર અને સ્ત્રીઓ માટે ધન પ્રદાન કરનાર માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે જો કોઈ પરિણીત સ્ત્રી વટ સાવિત્રી વ્રતનું પાલન કરે છે, તો તેને અખંડ સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. જે સ્ત્રીઓ આ વ્રતનું પાલન કરે છે, તેઓ પુત્ર, પૌત્ર, ધન વગેરેની પ્રાપ્તિ પછી પૃથ્વી પરના તમામ સુખ અને શાશ્વત જીવનનો આનંદ લઈને પતિ સહિત બ્રહ્મલોકની પ્રાપ્તિ કરે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે વટવૃક્ષના મૂળમાં ભગવાન બ્રહ્મા, થડમાં ભગવાન વિષ્ણુ અને ડાળીઓમાં ભગવાન શિવનો વાસ છે. વટવૃક્ષની ઘણી ડાળીઓ છે જે નીચે તરફ લટકતી હોય છે. આ શાખાઓ દેવી સાવિત્રીનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો વટવૃક્ષની પૂજા કરવામાં આવે તો બધી મનોકામનાઓ જલ્દી પૂર્ણ થાય છે.
તમને જણાવી દઈએ કે શાસ્ત્રોમાં વટવૃક્ષ વિશે ઘણી મહત્વપૂર્ણ માહિતી જોવા મળે છે. જો આપણે અગ્નિ પુરાણ મુજબ જોઈએ તો બનન ઉત્સર્જનનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તેથી સંતાન ઈચ્છુક મહિલાઓ પણ આ વ્રત રાખે છે. વટવૃક્ષને અવિનાશી માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે દેવી સાવિત્રીએ તેમના પતિને વટવૃક્ષની છાયામાં જીવિત કર્યા હતા. આ કારણોસર, એવું માનવામાં આવે છે કે સ્ત્રીઓ અચલ હનીમૂનની પ્રાપ્તિ માટે વટ સાવિત્રી વ્રતના દિવસે વટવૃક્ષની પૂજા કરે છે.
વટ સાવિત્રી વ્રત પૂજા પદ્ધતિ
વટ સાવિત્રી વ્રત પૂજા કરતી મહિલાઓ. આ દિવસે વાંસની ટોપલીમાં સપ્તધન્યની ટોચ પર બ્રહ્મા અને બ્રહ્માસાવિત્રીની પૂજા કરવી અને સત્યવાન અને સાવિત્રીનું ચિત્ર અથવા મૂર્તિ અન્ય ટોપલીમાં મૂકીને એક વડની નીચે બેસી જવું. આ સાથે જ આ દિવસે યમરાજ જીની પૂજા કરો. પૂજામાં લાલ વસ્ત્ર, સિંદૂર, ફૂલ, અક્ષત, રોલી, મઢી, પલાળેલા ચણા, ફળો અને મીઠાઈઓનો ઉપયોગ અવશ્ય કરવો.
વ્રતના દિવસે વડના ઝાડના મૂળમાં કાચા દૂધ અને પાણીથી સિંચાઈ કરો, કાચા કપાસ અથવા મોલીને દાંડીની આસપાસ 7 વાર લપેટી અને તેની પ્રદક્ષિણા કરો. જ્યારે પૂજા થઈ જાય, ત્યારે સત્યવાન સાવિત્રીની કથા સાચા હૃદય અને ભક્તિથી વાંચો અને સાંભળો. જો તમે આ કરો છો, તો તેનાથી પરિવારમાં આવતા અવરોધોનો નાશ થાય છે. ઘરમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ રહે છે.
તમને જણાવી દઈએ કે વટ સાવિત્રી વ્રત દરમિયાન પૂજામાં પલાળેલા ચણા ચઢાવવાનું ઘણું મહત્વ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે યમરાજે સત્યવાનનો જીવ સાવિત્રીને ગ્રામના રૂપમાં આપ્યો હતો. પછી સાવિત્રી ચણા લઈને સત્યવાન પાસે આવી અને ચણા સત્યવાનના માથામાં રાખ્યા. આ સાથે સત્યવાન પુનઃજીવિત થયો.
જ્યારે યમરાજને પણ નમવું પડ્યું
પૌરાણિક ગ્રંથો સ્કંદ પુરાણ અને ભવિષ્ય પુરાણમાં વટ સાવિત્રી વ્રતનો વિગતવાર ઉલ્લેખ છે. ભવિષ્ય પુરાણ અનુસાર, દેવી સાવિત્રી રાજા અશ્વપતિની પુત્રી હતી. સાવિત્રીએ સત્યવાનને તેના પતિ તરીકે સ્વીકારી લીધો હતો, પરંતુ નારદએ ભવિષ્યવાણી કરી હતી કે સત્યવાન અલ્પ આયુષ્ય ધરાવતો હતો. સાવિત્રીના હ્રદયમાં સતત ભટકતું હતું. જ્યારે સત્યવાન તેના જીવનનો અંત આવ્યો ત્યારે સાવિત્રીએ વિચાર્યું કે હવે મારા પતિના મૃત્યુનો સમય નજીક છે. આ વાતને ધ્યાનમાં રાખીને તે સત્યવાન સાથે જંગલમાં લાકડાં લેવા જવા લાગી. એક દિવસ સત્યવાનને લાકડાં કાપતી વખતે માથામાં સખત દુખાવો થયો અને સત્યવાને સાવિત્રીને કહ્યું, “પ્રિય! મારા માથામાં ખૂબ દુખાવો થાય છે, તેથી હું થોડો સમય આરામ કરવા માંગુ છું. પછી સાવિત્રીએ તેના પતિનું માથું તેના ખોળામાં મૂક્યું અને સત્યવાન તેના ખોળામાં માથું રાખીને આરામ કર્યો.
જ્યારે તેનો પતિ સાવિત્રીના ખોળામાં આરામ કરી રહ્યો હતો ત્યારે યમરાજ ભેંસ પર સવાર થઈને સાવિત્રીના પતિને મારવા આવ્યો હતો. ત્યારે સાવિત્રીએ યમરાજને ઓળખી લીધો અને તેણે યમરાજને કહ્યું કે તું મારા પતિનો પ્રાણ ન લે, પરંતુ યમરાજે બિલકુલ ન સાંભળ્યું અને તેણે સત્યવાનના શરીરમાંથી પ્રાણ લીધા. યમરાજ સત્યવાનનો પ્રાણ લઈને યમલોક જવા નીકળ્યા. સાવિત્રી પણ તેની પાછળ પાછળ ચાલી.
ઘણું દૂર ગયા પછી યમરાજે સાવિત્રીને કહ્યું હતું કે પતિ, હવે તમે પાછા જાઓ. આ રસ્તે આટલી દૂર સુધી કોઈ આવી શકતું નથી. ત્યારે સાવિત્રીએ યમરાજને કહ્યું કે મહારાજના પતિ સાથે આવીને મને ન તો કોઈ દોષ લાગે છે કે ન તો કોઈ શ્રમ થઈ રહ્યો છે. હું ખુશીથી ચાલી રહ્યો છું. જેમ સજ્જનોનો સંગ એ સંત છે. વર્ણાશ્રમનો આધાર વેદ છે. ગુરુ શિષ્યનો આધાર છે અને પૃથ્વી તમામ જીવોનું આશ્રયસ્થાન છે, તેવી જ રીતે સ્ત્રીઓનું એકમાત્ર આશ્રય તેમના પતિ છે. બીજું કોઈ નહિ. જ્યારે યમરાજે સાવિત્રીની આ વાત સાંભળી તો તેઓ ખૂબ જ ખુશ થયા. સાવિત્રીના પતિના ધર્મથી પ્રસન્ન થઈને યમરાજે અંધ સાસુને વરના રૂપમાં આંખો આપી અને સાવિત્રીને સો પુત્ર થવાનું વરદાન પણ આપ્યું. એટલું જ નહીં યમરાજે સત્યવાનનું જીવન પણ પાછું આપ્યું હતું.