ભક્તોની આસ્થાનું મુખ્ય કેન્દ્ર, જ્યાં 90 વર્ષથી ધૂણી બળી રહી છે.
ધુનીવાલે દાદાજી (દાદા ધુનીવાલે) ની ગણના ભારતના મહાન સંતોમાં થાય છે. તેમનું દફન સ્થળ મધ્ય પ્રદેશના ખંડવા શહેરમાં છે. આ શહેરમાં હાજર તેમનું મંદિર લોકોની આસ્થાનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે. દાદાજી ધુનીવાલે તેમના ભક્તોમાં શિરડીના સાંઈ બાબા જેવું જ સ્થાન ધરાવે છે.
દેશ-વિદેશમાંથી લોકો અહીં દર્શન માટે પહોંચે છે. દેશ-વિદેશમાં દાદાના અસંખ્ય ભક્તો છે. દાદાના નામે ભારત અને વિદેશમાં સત્તાવીસ ધામો છે. દાદાના સમયથી આજ સુધી આ સ્થાનો પર ધૂણી સતત બળી રહી છે. 1930 માં માર્ગશીર્ષ (માર્ગશીર્ષ સુદી 13) મહિનામાં, દાદાએ ખંડવા શહેરમાં સમાધિ લીધી. આ સમાધિ રેલવે સ્ટેશનથી 3 કિમીના અંતરે છે.
દાદા ધુનીવાલે નર્મદાના પ્રખર ભક્ત હતા. તેઓ નર્મદાના કિનારે ભ્રમણ કરીને આધ્યાત્મિક સાધના કરતા હતા. છેલ્લા દિવસોમાં તેઓ ખંડવાના આ સ્થળે પહોંચ્યા હતા અને અહીં તેમને દફનાવવામાં આવ્યા હતા. ગુરુ પૂર્ણિમા પર્વ નિમિત્તે માત્ર મધ્યપ્રદેશ જ નહીં પરંતુ દેશ-વિદેશમાંથી પણ મોટી સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓ અહીં દર્શન કરવા આવે છે.
ખંડવામાં દાદા ધુનીવાલેનો આશ્રમ છે, જ્યાં દાદાએ સમાધિ લીધી હતી. આ સંત હંમેશા પોતાની સાથે ધુની રાખતા, તેથી તેમનું નામ દાદાજી ધુનીવાલે પડ્યું. આ આશ્રમમાં 1930 થી એક ધૂની સતત સળગી રહી છે. આ ધૂણીમાં નારિયેળનો પ્રસાદ, ડ્રાયફ્રૂટ્સ, હવન સામગ્રી સિવાય દરેક વસ્તુનો નાશ થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ધૂનીમાં જ સંતની શક્તિ સમાયેલી છે, તેથી આ ધૂનીનો ભક્તો પ્રસાદ સ્વરૂપે સ્વીકાર કરે છે.
દાદાજી
દાદાજી (સ્વામી કેશવાનંદજી મહારાજ) એક મહાન સંત હતા અને સતત ભ્રમણ કરતા હતા. દાદા દરરોજ પવિત્ર અગ્નિ (ધૂની) સમક્ષ ધ્યાન કરવા બેસતા, તેથી લોકો તેમને દાદાજી ધૂનીવાલે તરીકે યાદ કરવા લાગ્યા.
દાદાનું જીવનચરિત્ર પ્રમાણિક રીતે ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ તેમના મહિમાની પ્રશંસા કરતી ઘણી વાર્તાઓ છે. તેમની સમાધિ પર દાદાનો દરબાર બનાવવામાં આવ્યો છે.
એવું કહેવાય છે કે રાજસ્થાનના ડીડવાના ગામમાં એક સમૃદ્ધ પરિવારના સભ્યો ભંવરલાલ દાદાને મળવા આવ્યા હતા. ભંવરલાલે મળ્યા પછી ધુનીવાલે દાદાના ચરણોમાં આત્મસમર્પણ કર્યું. ભંવરલાલ શાંત સ્વભાવના હતા અને દાદાની સેવામાં રોકાયેલા હતા. દાદાએ તેમને પોતાના શિષ્ય તરીકે સ્વીકાર્યા અને તેમનું નામ હરિહરાનંદ રાખ્યું. હરિહરાનંદજીને ભક્તો છોટે દાદાજી નામથી બોલાવવા લાગ્યા.
દાદાજી ધુનીવાલેની સમાધિ પછી, હરિહરાનંદજીને તેમના અનુગામી ગણવામાં આવતા હતા. હરિહરાનંદજીએ માંદગી બાદ 1942માં મહાનિર્વાણ પ્રાપ્ત કર્યું. મોટા દાદાની સમાધિ પાસે નાના દાદાની સમાધિની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
મધ્યપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રના અનેક જિલ્લાઓમાંથી લોકો અહીં પગપાળા જ પહોંચે છે. ઘણા દિવસો સુધી પગપાળા પ્રવાસ કરીને અહીં પહોંચેલા લોકો માને છે કે તેમના માટે દાદાજી મહારાજનું સ્મરણ કરવું પૂરતું છે અને આમ કરવાથી તેમની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. દાદાજી ધુનીવાલેના ભક્તો દૂર દૂર સુધી ફેલાયેલા છે અને ગુરુપૂર્ણિમાના અવસરે મોટી સંખ્યામાં ભક્તો અહીં માથું ટેકવવા આવે છે.
અહીં કેવી રીતે પહોંચવુંઃ
સડક માર્ગે – મધ્યપ્રદેશની રાજધાની ભોપાલથી 175 કિમી દૂર, જ્યારે ઈન્દોરથી 135 કિમી દૂર, તમે ખંડવાના આ સ્થળે રોડ, બસ દ્વારા અથવા તો તમારા પોતાના વાહન દ્વારા પણ પહોંચી શકો છો.
રેલ રૂટ- અહીં પહોંચવા માટે ખંડવા મધ્ય અને પશ્ચિમ રેલ્વેનું મુખ્ય સ્ટેશન છે અને અહીં પહોંચવા માટે ભારતના ઘણા ભાગોમાંથી ટ્રેનો ઉપલબ્ધ છે.
એરપોર્ટ- અહીંથી સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ ઈન્દોરનું દેવી અહિલ્યા એરપોર્ટ છે, જે અહીંથી 140 કિમીના અંતરે આવેલું છે.
