ન્યાયના દેવતાનું આવું મંદિર, જ્યાં દેવતા તરફ પીઠ રાખીને પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ મંદિર ઉત્તરકાશીના નાનકડા શહેર નૈટવરમાં સ્થિત ભગવાન પોખુવીરનું મંદિર છે. પોખુવીરને આ પ્રદેશમાં ન્યાયના દેવતા માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે કોઈ તેમની પાસેથી ન્યાય માંગે છે, તેઓ તેને એકદમ યોગ્ય અને ન્યાયી ન્યાય આપે છે, પરંતુ દેવતા હોવા છતાં, પોખુવીરનો ચહેરો દેખાતો નથી.
પોઘુવીર મંદિરના સંબંધમાં, એવું કહેવાય છે કે દેવતાની કમરનો ઉપરનો ભાગ આ મંદિરમાં હાજર છે જ્યારે તેનું મોં હેડ્સમાં છે. તેઓ અહીં ઉલ્ટી અને નગ્ન અવસ્થામાં છે. આવી સ્થિતિમાં, તેમને એટલે કે પોળુ દેવતાને આ સ્થિતિમાં જોવું અસભ્ય માનવામાં આવે છે, તેથી મંદિરના ભક્તો અને ભક્તો પણ દેવતા તરફ પીઠ રાખીને પૂજા કરે છે.
પોખુ દેવતા મંદિરના સંબંધમાં, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે પોખુ દેવતા કર્ણના પ્રતિનિધિ અને ભગવાન શિવના સેવક છે. જેમનો સ્વભાવ ભયભીત હતો તેમ જ તેનો સ્વભાવ તેના અનુયાયીઓ પ્રત્યે કઠોર હતો. આથી લોકો હજુ પણ આ વિસ્તારમાં ચોરી અને ગુનાઓ કરતા ડરતા હોય છે અને આ વિસ્તારમાં કોઈ પણ પ્રકારની આફત કે સંકટ આવે તો પોળુ દેવતા ગામના લોકોને મદદ કરે છે.
લોકોની આસ્થા પોઘુવીર સાથે એટલી ઊંડી જોડાયેલી છે કે, જૂના સમયમાં, જ્યારે લોકોને ન્યાયી ન્યાય મળતો ન હતો અથવા જ્યારે તેઓ ન્યાય પ્રણાલીની જટિલતાને ટાળીને ન્યાય મેળવવા માંગતા હતા, ત્યારે તેઓ પોખુવીરને આ માટે અપીલ કરતા હતા. વિસ્તારના રહેવાસીઓના મતે, આવી સ્થિતિમાં જે પણ દોષિત હોય છે, પોખવીર તેને કોઈને કોઈ સ્વરૂપે સજા ચોક્કસ કરે છે.
પોખુવીરથી સંબંધિત પ્રાચીન કથાઓ
જો કે પોઘુવીરને લગતી ઘણી વાર્તાઓ આ વિસ્તારમાં પ્રચલિત છે. એક દંતકથામાં જ્યાં તેનો સંબંધ કિરીમાર નામના રાક્ષસ સાથે છે. બીજી બાજુ, એક મુખ્ય દંતકથા અનુસાર, એવું માનવામાં આવે છે કે તે વભ્રુવાહન હતું. જેમનું માથું મહાભારતના યુદ્ધ પહેલા શ્રી કૃષ્ણએ કાપી નાખ્યું હતું. આ વિસ્તારની વિશેષતા એ છે કે અહીં ઘણી જગ્યાએ કૌરવોની પૂજા કરવામાં આવે છે. દુર્યોધન મંદિર પણ છે. અન્ય મંદિરમાં કર્ણની પૂજા થાય છે.
