રાવણ ત્રેતાયુગના મુખ્ય રાક્ષસ તરીકે ઓળખાય છે. પરંતુ, આ સિવાય, રાવણ શિવભક્તનો મહાન ભક્ત હતો , સાથે જ તે બધા વેદોનો જાણકાર હતો, તે ખૂબ જ વિદ્વાન પણ હતો. પરંતુ સીતાનું અપહરણ તેમના જીવનની છેલ્લી ભૂલ સાબિત થઈ, જેના પછી રામાયણમાં યુદ્ધ દરમિયાન ભગવાન શ્રી રામ દ્વારા તેમની હત્યા કરવામાં આવી .
રાવણ મંદિર, બિસરખ, (ગ્રેટર નોઈડા, યુપી): રાવણ મંદિર, બિસરખ, (ગ્રેટર નોઈડા, યુપી)
બિસરખને રાવણનું જન્મસ્થળ માનવામાં આવે છે અને તેમાં લંકાના રાજાને સમર્પિત મંદિર છે. આ દેશમાં રાક્ષસ રાજાના સૌથી પ્રસિદ્ધ અને પ્રસિદ્ધ મંદિરોમાંનું એક છે.
રાવણ ભગવાન તરીકે આ પ્રદેશમાં રાવણને ભગવાન માનવામાં આવે છે અને અહીં રાવણના પૂતળા બાળીને દશેરાની ઉજવણી કરવામાં આવતી નથી. નવરાત્રીના નવ દિવસ બિસરખ નગરમાં શોકનો સમય છે.
મંદિરને ભગવાન રામમાં માનનારા લોકોના રોષનો સામનો કરવો પડ્યો છે, પરંતુ રાવણના ભક્તો મંદિરની સુરક્ષા માટે તેમની સાથે લડ્યા છે.
રાવણગ્રામ રાવણ મંદિર, વિદિશા (MP): રાવણગ્રામ રાવણ મંદિર, વિદિશા (મધ્યપ્રદેશ)
મધ્ય પ્રદેશના વિદિશામાં એક ગામ છે, જેનું નામ રાવણના નામ પરથી રાવણગ્રામ રાખવામાં આવ્યું છે, તે લંકાના રાજા રાવણના સૌથી પ્રખ્યાત મંદિરોમાંથી એક છે. રાવણની પત્ની મંદોદરી વિદિશાની હોવાનું માનવામાં આવે છે.
વિદિશામાં રાવણના ઘણા ઉપાસકો તેમની પૂજા કરવા માટે મંદિરની મુલાકાત લે છે. મંદિરમાં રાવણની 10 ફૂટ ઊંચી મૂર્તિ છે. પહેલા આ મંદિર અન્ય મંદિરોની જેમ જ હતું જ્યાં લગ્નના દિવસો અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગોએ લોકો આવતા હતા. પરંતુ, થોડા વર્ષો પહેલા દશેરા દરમિયાન રાવણ પૂજાએ ભવ્ય સ્વરૂપ ધારણ કર્યું છે.
રાવણના સૌથી પ્રસિદ્ધ મંદિરોમાંનું એક, કાકીનાડા રાવણ મંદિર આંધ્ર પ્રદેશના પૂર્વ ગોદાવરી જિલ્લાના શહેરમાં આવેલું છે. આ મંદિર બીચની નજીક આવેલું છે અને એક પ્રખ્યાત પર્યટન સ્થળ છે. આંધ્ર પ્રદેશમાં કાકીનાડા એકમાત્ર એવી જગ્યા છે જ્યાં રાવણની પૂજા કરવામાં આવે છે.
રાવણે ભગવાન શિવ માટે મંદિર બનાવવા માટે આ સ્થાન પસંદ કર્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે.અહીં એક વિશાળ શિવલિંગ ભીંતચિત્ર છે, જે રાવણની ભગવાન શિવ પ્રત્યેની ભક્તિનો પુરાવો છે.
કાનપુરના શિવાલા વિસ્તારમાં લગભગ 125 વર્ષ જૂનું દશનન રાવણનું દશાનન મંદિર આવેલું છે. એવું કહેવાય છે કે મંદિરનું નિર્માણ 1890માં રાજા ગુરુ પ્રસાદ શુક્લાએ કરાવ્યું હતું. આ મંદિરના દરવાજા દર વર્ષે દશેરાના દિવસે ભક્તો માટે ખોલવામાં આવે છે.
એવું કહેવાય છે કે મંદિરના નિર્માણ પાછળનો હેતુ એ હતો કે રાવણ ભગવાન શિવનો સૌથી મોટો ભક્ત હોવાની સાથે સાથે ખૂબ જ વિદ્વાન પણ હતો. અહીં દશેરાના અવસરે ‘દશાનન’ (રાવણ – અથવા દસ માથાવાળા) ની મૂર્તિને ‘આરતી’ પછી ભક્તો દ્વારા શણગારવામાં આવી હતી.
આ સમય દરમિયાન લોકો તહેવારની ઉજવણી માટે મંદિરમાં માટીના દીવા પ્રગટાવે છે અને ધાર્મિક વિધિઓ કરે છે.
રાવણનું મંદિર, મંદસૌર (મધ્યપ્રદેશ): લંકાના રાજાનું મંદિર, મંદસૌર (મધ્યપ્રદેશ)
મધ્યપ્રદેશના મંદસૌરમાં લંકાના રાજાનું મંદિર પણ છે. અહીં ખાનપુર વિસ્તારમાં રાવણની 35 ફૂટ ઊંચી 10 મસ્તકવાળી મૂર્તિ સ્થાપિત છે. હકીકતમાં, મંદસૌર શહેરના નામદેવ વૈષ્ણવ સમાજના લોકો દશેરા પર રાવણની પૂજા કરે છે. તેઓ માને છે કે રાવણની પત્ની મંદોદરી આ શહેરની હતી. આવી સ્થિતિમાં તે વિસ્તારના લોકો રાવણને જમાઈ માને છે અને રાવણ બળતો નથી.
મંદસૌર મંદિર એવું માનવામાં આવે છે જ્યાં રાવણ અને મંદોદરીના લગ્ન થયા હતા. મંદિરમાં વિવિધ સ્ત્રી દેવતાઓની મૂર્તિઓ છે જેની નિયમિત પૂજા કરવામાં આવે છે. હડપ્પન સંસ્કૃતિની લિપિમાં દેવતાઓની બાજુમાં ગ્રંથો જોવા મળતા હોવાથી મંદિરને ખૂબ જ જૂનું માનવામાં આવે છે.
જોધપુરના શ્રીમાળી સમાજના ગોધા ગૌત્રના લોકો પોતાને રાવણના વંશજ માને છે. એવું કહેવાય છે કે આ ગોધા ગોત્રી શ્રીમાળી લોકો રાવણની શોભાયાત્રામાં આવ્યા હતા અને અહીં વસ્યા હતા. તેણે જોધપુરના મેહરાનગઢ ફોર્ટ રોડ પર રાવણનું મંદિર પણ બનાવ્યું છે, જ્યાં તેની પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ સિવાય જોધપુરના ઐતિહાસિક મેહરાનગઢ કિલ્લાની તળેટીમાં રાવણ અને તેની પત્ની મંદોદરીનું મંદિર પણ બનેલું છે. જ્યાં દરરોજ રાવણ અને રાવણની કુળદેવી ઘરણા દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે.
રાવણની મૂર્તિ મંદિરમાં વર્ષ 2008માં કાયદા દ્વારા સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. એવું કહેવાય છે કે આ રાવણનું પ્રથમ મંદિર છે, જ્યાં રાવણના પરિવારના સભ્યો અને રાવણની પૂજા કરવામાં આવે છે અને લંકાધિપતિને તેમના વંશજ માનતા પંડિતોને મિજબાની આપવામાં આવે છે.